Singelparkcafé – 22 mei 2022

Nederland heeft nog 12% over van de oorspronkelijke biodiversiteit van zo’n 100 – 150 jaar geleden en verliest nog steeds. Maar wat is biodiversiteit? Wat is er belangrijk aan? En hoe kan je het behouden en bevorderen? Uit onderzoek blijkt dat slechts zo’n 15% van de bevolking een goed beeld heeft van wat biodiversiteit is. Ook bestuurders en ambtenaren blijken soms maar matig geïnformeerd. Dit maakt het voor mensen vaak moeilijk om te weten wat ze zouden kunnen doen om biodiversiteit te bevorderen. 

In 2009 was de ambitie van het Leidse stadsbestuur: Leiden moet de biodiversiteitshoofdstad van Europa worden. De stad is de laatste jaren flink vergroend. Ontwerp en aanleg van het zes en een halve kilometer lange Singelpark is hier een goed voorbeeld van. Toch betekent dit nog niet dat daarmee ook de biodiversiteit in de stad zoveel is toegenomen. Om dit te bereiken is er nog heel wat te doen. En dat doen we met jou!

22 mei 2022: Biodiversiteit versterken in het Singelpark

(Locatie: Cultuurzaal Sijthoff, Doezastraat 1 Leiden)

Hoe zouden we het Singelpark en omgeving of zelfs de hele binnenstad biodiverser kunnen maken? Welke rol kunnen gemeente, SiB en bewoners spelen? Hoe zouden we dit kunnen organiseren?

Sprekers:

• Roelant Jonker (stadsecoloog) – beleid en plannen van de gemeente Leiden ter vergroting van de biodiversiteit in parken en de stad.
• Frank Kalshoven (groenontwerper gemeente Leiden) – ontwerpen en beheren van biodiverse parken.
• Wouter Moerland (stadsecoloog) – natuurdatabase & Natuurmeetnet Leiden: trends in dieren en planten.

Forum, o.a:

• Eric Olijerhoek – Coördinator Singelpark in Bedrijf (SIB)
• Annemarie van Dam – kennis en educatie over bodemleven

Synopsis
Het Singelpark heeft een multifunctioneel karakter waarbij de verschillende gebruiksfuncties deels op elkaar
aansluiten maar vaak ook met elkaar concurreren.
In het ontwerp en bij de aanleg was met name de toen bedachte beeldkwaliteit leidend. Daarin hadden
biodiversiteit en klimaatbestendigheid echter nauwelijks een plaats. Dit gold ook voor andere
vergroeningsinitiatieven in de stad. Door voortschrijdend inzicht zijn biodiversiteit en klimaatbestendigheid de
afgelopen jaren hoger op de Leidse politieke agenda gekomen en zijn ondertussen ook twee stadsecologen in
het gemeenteapparaat opgenomen. Hierdoor richt het vergroenings- en onderhoudsbeleid zich meer en meer
op het versterken van de stadsbiodiversiteit en klimaatbestendiger maken van de stad. Dit biedt kansen om het
Singelpark aanzienlijk biodiverser te maken en een grotere rol te laten krijgen bij klimaatadaptatie

Er zijn al een aantal initiatieven: op sommige plaatsen in het park hebben bewoners nestkasten voor vogels en
insectenhotels geplaatst; er zijn wadi’s in het Blekerspark en Lakenpark die amfibieën kunnen helpen maar ook
nestplaatsen voor solitaire bijen kunnen bieden; er zijn tal van vlinder- en bijenplanten geplant, etc.
De buitenkant van de Maresingel is door de gemeente ingezaaid met wilde planten en wordt ecologisch
beheerd en bij de recente aanleg van het Lakenpark is vooral gekozen voor bomen, struiken en planten die
inheemse flora en fauna ondersteunen. En daarnaast is er natuurlijk Begraafplaats Groenesteeg dat extensief
beheerd wordt en waar wilde planten meer ruimte krijgen om zich spontaan te vestigen, wat ook meer
verschillende fauna aantrekt.

Maar het kan nog (veel) beter: in het park door aanpassingen van het beheer, maar bijvoorbeeld ook door de
aanleg van groen-verbindingen in straten tussen al die verschillende parkdelen. Het park zou dan als lange
corridor kunnen functioneren, van groot belang voor veel plant- en diersoorten. Dit geldt ook voor uitbreiding
van oeverbeplanting in het water, die nu nog erg spaarzaam is en gehinderd door harde beschoeiingen waar
bijvoorbeeld ook jonge watervogels last van hebben. Die beschoeiingen zijn meestal geplaatst om oeverafslag
(t.g.v. golfslag van te hard varende boten) tegen te gaan. Een natuurlijke oever met een goed ontwikkelde
oevervegetatie werkt echter niet alleen veel beter maar biedt ook habitat voor tal van plant- en diersoorten,
inclusief voor ei-afzetting door vissen en bescherming van hun jongen. Voeg aan het geheel toe slimme
vergroening van straten om het park heen maar ook dwars door de binnenstad en het Singelpark zou een
centrale rol kunnen gaan spelen bij verspreiding en versterking van de stadsbiodiversiteit als geheel.
Soms is een grotere ingreep door de gemeente nodig maar in veel gevallen kunnen ook kleine activiteiten een
verschil maken. Bewoners kunnen bijvoorbeeld met wat hulp en advies van deskundigen zelf projectjes starten
en experimenteren. Voor biodiversiteitsherstel bestaat er geen blauwdruk en dus wordt het gewoon leren door
te doen. Zij kunnen dan zelf volgen wat er gebeurt en hun ervaringen met anderen delen. En hun
waarnemingen kunnen worden toegevoegd aan de al jaren bestaande Leidse natuurdatabase. Gegevens van de
datebase worden gebruikt in het Natuurmeetnet dat ook beoogt om trends te ontdekken in de ontwikkeling
van de Leidse stadsbiodiversiteit.