Veel inzenders gaven aan benieuwd te zijn naar de andere inzendingen. Deze analyse is op persoonlijke titel geschreven door Jan Willem Broekema, gebaseerd op een analyse ná de definitieve besluitvorming. Deze tekst heeft dus geen invloed gehad op de besluitvorming. Jan Willem is geen lid van de jury of de straatnamencommissie. Hij is wel een Vriend van het Singelpark.
“Beste deelnemer aan de Singelparkbruggen namenwedstrijd, dit bericht is speciaal voor jou. Bedankt voor je inzet, creativiteit en inzending“.
Rond de binnenstad van Leiden liggen sinds 1659 zeven singels met parels zoals de Hortus botanicus en Sterrewacht, musea, begraafplaatsen, stadsmolens en industriële monumenten. Nergens in Nederland is een singelstructuur van deze omvang te vinden die nog zo mooi intact is en waar zo’n grote diversiteit aan activiteiten te vinden is. De Leidse singels zijn uniek!
In 2017-2018 worden vijf nieuwe bruggen gebouwd die de verschillende parken met elkaar verbinden. De Singelparkbruggen namenwedstrijd liep van 21 december 2016 tot en met 15 februari 2017. Vanaf 25 december tot en met 6 januari was in De Grote Beer, hoek Witte Singel en Groenhazengracht, een kleine inspiratie-tentoonstelling van de ontwerpen.
Je hebt namen voor die nieuwe brugverbindingen, met een korte uitleg, gestuurd aan de Vrienden van het Singelpark. Dat mocht één of meer namen voor één brug zijn, een aparte naam voor elke brug of een serie namen die samen in een thema passen. Je schreef een korte uitleg waarom jouw voorstel het beste is. Je mocht meermalen inzenden.
Zo wordt het Singelpark het mooiste, langste en spannendste stadspark van Nederland.
De jury, bestaand uit vertegenwoordigers van de Vrienden, de gemeente, de brugarchitect, de historische vereniging Oud Leiden en de straatnamencommissie, hebben veel mooie, leuke, creatieve en interessante namen ontvangen. In totaal 115 inzenders, goed voor zo’n 600 namen. De jury heeft de inzendingen beoordeeld en de winnende namen naar de straatnamencommissie gestuurd, die het voorstel met winnende namen aan het college van B & W heeft aangeboden.
De voorstellen zijn gepubliceerd om iedereen in de gelegenheid te stellen een reactie te geven over een voorgestelde naam. Er zijn drie reacties binnengekomen waarover de commissie gesproken heeft. Daarna zijn de voorstellen ter vaststelling voorgelegd aan wethouder Paul Laudy.
Na vaststelling werden de winnaar(s) op 6 april 2017 door de juryvoorzitter Joyce Onverwagt van de Vrienden bedankt tijdens de formele bekendmaking en de prijsuitreiking [klik voor foto’s] door wethouder Paul Dirkse – een inmiddels wat zeldzaam exemplaar van Het Leids Bruggenboek (Irene Nieuwenhuijse, 2011) waarin alle 88 bruggen binnen de singels beschreven staan.
Wie het genoegen heeft gehad alle voorstellen door te moeten ploegen, heeft gemerkt dat er veel bijzondere reacties waren. Die vonden we de moeite waard om eens nader uit te pluizen. Eerst even wat aantallen en dan wat details. Let op: wij hebben het hier over voorstellen, bruggennamen, niet over inzenders.
Er vielen zo’n 50 voorstellen buiten de boot, omdat ze niet voldeden aan de voorwaarden, meestal omdat de naam al bestaat. Uitschieter hierbij was de Rembrandtbrug die 10 keer genoemd werd, terwijl de bekende loop- en fietsbrug over het Galgewater ligt. De Zijlpoortbrug, die als Zijlpoortsbrug bekend staat, werd in verschillende schrijfvarianten ook 10 keer genoemd. ‘Veer’ kwam in zeven varianten voor, verwijzend naar het Veerplein. Maar er is geen plein dat Veerplein heet.
Zo’n 80 voorstellen voldeden minder omdat de voorgestelde naam verwees naar (vrijwel) identieke straat-, plein- of waternamen. Die liggen dan vaak heel ergens anders waardoor verwarring kan ontstaan. Een 30-tal voorstellen had helemaal geen toelichting.
Maar dan nog bleven er 550 over die beoordeeld zijn. Dan blijkt dat sommige namen erg voor de hand liggen. Beroemde Leidenaren uit heden en verleden zijn populair waarbij vaak vergeten wordt dat namen niet mogen verwijzen naar mensen die in leven zijn. Denk aan burgemeesters, muzikanten en dichters, politici en stadsbestuurders, schilders en wetenschappers, beroemde en beruchte vrouwen en zelfs de initiatiefnemers van het Singelpark. Een enkeling voerde de eigen familienaam, bedrijfsnaam of zelfs een oma op. En schreef: “Ik denk dat veel Leidenaren met een Leidse achternaam een poging doen om hun naam op de brug te krijgen”. Sympathiek maar niet helemaal de bedoeling. De koning werd genoemd met de volgende onderbouwing: “Brug.. singles, water… lijkt me duidelijk toch?” Wij dachten dat de koning een koningin heeft.
Andere categorieën die veel creativiteit opriepen waren de directe omgeving van de brug (gebouw, straat, plein, water in de buurt, de locatie zelf), stadspoorten, (koren)molens, Leidens ontzet, bolwerken, Leidse beroepen, Leidse sleutels.
Zustersteden kwamen voor, de Waddeneilanden, cijfercombinaties en jaartallen. Vogels, vissen, planten, zoogdieren kwamen voor. Bomen ontbraken bijna helemaal. Zie ook gezinsleden Zusjes, Papa, Mama en verder. De piramide van Maslow, de vijf elementen uit het taoïsme, de 5 (chemische) hoofdbestanddelen van het menselijk lichaam, een dichterlijke ronde cirkel in 5 delen, kleuren of kleurstoffen in de naam.
Soms waren namen echt te lang voor gebruik, zoals Willebrord Snel Van Royenbrug, Neeltgen Van Zuytbrouckbrug (wat overigens al een hofje is) en Van De Pavord-Smitsbrug. Dat kan je niet intypen in je satnav.
De laatsten die ik hier wil noemen zijn de opvallend anderssoortige. In de eerste plaats de namen die niet voor de hand liggen. Daar zaten verschillende pareltjes tussen, zoals Griekse namen, Overbodige Brug, planeten. En een inzender die schreef “Mijn dochter wil ook graag bruggennamen voorstellen”. Dat leverde De Klimop, De Vlinder, De Zon, Het Licht en Het Wiel op. Wat vind je daarvan?
De Hell Creekbrug verwijst niet naar de Stinksloot maar naar de vindplaats van Trix. Ook de Krijttijdbrug slaat niet op stoepkrijt op bruggen maar op de periode waarin Trix ooit leefde. Fantasienamen kwamen voor zoals Gurb en Aarsenaalbrug. Nee, dat laatste is geen schrijffout maar zo bedoeld omdat het een gesprek oproept. De inzender van Bingerbrug, Busterbrug, Frieslobrug, Hong-Aibrug kon er zelf ‘geen chocola van maken’.
Soms kregen wij het excuus dat de inzender (inmiddels) buiten Leiden woonde. Iemand schreef zelfs “mogelijk geeft me dit een beetje ‘recht van spreken’”. Maar dat stond niet in de voorwaarden, iedereen mocht meedoen. Een andere inzender gaf voor vier bruggen namen, maar voor de vijfde: “Als hier een brug komt stop ik met belasting betalen, dit is echt te gek”. En daar kwamen de 1e, 2e en verder Singelparkbrug. Uitdagend is de Reuzenaronskelk uit de Hortus, die wetenschappelijk Amorphophallus titanum heet. De naam was bedoeld voor de brug die open kan, bij de Zijlpoort (zie de tekeningen hieronder).
De winnende namen zijn:
De Loviumbrug wordt de verbinding tussen de Zijlpoort en het Ankerpark. – Foto’s: Ney & Partners
