Het stadspark in Engelse landschapsstijl is gelegen op de voormalige bolwerken langs de Zoeterwoudsesingel, die in 1830 werden geslecht. Het park werd tussen 1835 en 1842 aangelegd.
Aan het eind van de negentiende eeuw werd de aanliggende binnenvestgracht gedempt waardoor bouwgrond vrijkwam voor statige herenhuizen met een tuin aan de plantsoenzijde. Voor de tuinen en een slingerende ontsluitingsweg moest een gedeelte van het park wijken.
Met het dempen van het Levendaal in 1935 en de aanleg van de Plantagelaan naar de Hoge Rijndijk werd het Plantsoen van de Plantage afgesneden. [Bron:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Plantsoen_(Leiden)]
Het Plantsoen heeft een eigen belangenvereniging die in overleg met omwonenden en gemeente zorg draagt voor beheer en onderhoud. Het Plantsoen is een parkgebied dat het Singelpark een voorname stijl geeft. Het dient, ook voor buitenstaanders, als voorbeeld van hoe mooi het kan. De Vrienden nemen het Plantsoen wel mee in de plannen maar in goed overleg met de vereniging.
Bewoners rondom het Plantsoen/Plantage hebben zich verenigd in de Vereniging Het Plantsoen te Leiden
